O negatywnych skutkach otyłości – nie tylko estetycznych lub społecznych – mówi się dużo. Chorujące na nią osoby doświadczają przykrych konsekwencji medycznych w postaci zaburzeń funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego lub zwiększonego ryzyka wystąpienia nowotworu. Jednak wciąż jeszcze niewiele ludzi zdaje sobie sprawę z psychologicznych następstw otyłości.

Jak otyłość może wpłynąć na naszą psychikę?

Na początek musimy odróżnić otyłość (chorobę przewlekłą) od nadwagi. Otyłość rozpoczyna się, gdy ilość tkanki tłuszczowej w naszym organizmie przekroczy określoną granicę – u mężczyzn jest to 25%, a u kobiet 30% masy ciała.

Nadmierna masa ciała może przyczynić się do obniżenia jakości naszego życia także w sferze mentalnej. Z jakimi obciążeniami się wiąże? W roku 2000 badania przeprowadzone przez zespół dr Kristen M. Carpenter wykazały istnienie związku pomiędzy otyłością a objawami depresji. Częstsze występowanie epizodów depresyjnych zaobserwowano u kobiet o podwyższonym BMI.

Dalsze badania wykazały, że często to depresja staje się przyczyną otyłości a później oba te problemy naprzemiennie nakręcają błędne koło.

Oczywiście nie wszystkie osoby o nadmiernej wadze doświadczą tego czarnego scenariusza. Ich zmagania z psychicznymi konsekwencjami otyłości pozostają jednak bardzo prawdziwe. Do prawidłowego funkcjonowania każdy z nas potrzebuje poczucia własnej skuteczności, które motywuje nas do podejmowania wyzwań i dokonywania zmian w swoim życiu. Osoby chorujące na otyłość zazwyczaj mają ze sobą nieudane próby redukcji wagi, które obniżają to poczucie skuteczności i zastępują je wrażeniem bezsilności i braku wpływu na swoją sytuację.

Nie może również zapominać o obniżonej samoocenie, o którą nietrudno w społeczeństwie postrzegającym wygląd osób z nadmierną wagą w negatywnym świetle. Niska samoocena, początkowo dotycząca jedynie własnego wyglądu, bywa poddawana generalizacji i przesłania osobie z otyłością pozytywne cechy jej charakteru, osiągnięcia i talenty. 

Chęć pokonania otyłości może skutkować w obsesji na temat jedzenia i liczenia kalorii. Wiele osób z otyłością skarży się także na brak satysfakcji w swoim życiu seksualnym lub całkowite jego unikanie. 

Zaburzenia odżywiania współwystępujące z otyłością

Jeśli chodzi o współwystępujące z otyłością zaburzenia odżywiania, trudno rozróżnić, które z nich są jej przyczyną, a które konsekwencjami. Wartym odnotowania, jest jednak fakt, że większość osób z otyłością ich doświadcza. Należą do nich:

• Zespół napadowego objadania się wiążący się z epizodami utraty kontroli nad ilością, jakością i szybkością jedzenia;
• Zespół jedzenia nocnego polegający na spożywaniu nawet 25% dobowego pokarmu po wieczornym posiłku, unikaniu śniadań i przemożnej potrzebie zjedzenia czegoś przed snem;
• Bulimia;
• Uzależnienie od jedzenia.

Dieta – sprzymierzeniec czy wróg dobrego nastroju?

W walce z otyłością wiele osób decyduje się na wypróbowanie naprawdę restrykcyjnych i surowych diet. Taka decyzja może się jednak wiązać z dużymi kosztami psychicznymi. U niektórych pacjentów zamęczających się rygorystyczną dietą obserwuje się zachowania depresyjne, niepokój, irytację, rozdrażnienie i fiksację na temat jedzenia.

Badacze otyłości zauważyli również, że dieta uboga w węglowodany może prowadzić do negatywnych zmian emocjonalnych, obniżonej odporności na stres i psychicznego zmęczenia.

Otyłość – da się ją wyleczyć!

Z wymienionych powyżej powodów coraz częściej mówi się, że otyłość jest chorobą dotyczącą wielu sfer funkcjonowania człowieka. Może przyczyniać się do powstawania innych dolegliwości ogólnorozwojowych, wpływa na to, jak jesteśmy postrzegani w społeczeństwie i ma duże znaczenie również dla naszej psychiki. Na szczęście nikt nie jest skazany na otyłość a współczesna medycyna oferuje wiele dróg do wyzwolenia się z tej choroby.

Leczenie otyłości za pomocą medycyny często obejmuje holistyczne podejście, składające się z diety, ćwiczeń, a czasem farmakoterapii. Jednak w przypadkach ekstremalnej otyłości, kiedy inne metody zawodzą, operacja bariatryczna może być najlepszym rozwiązaniem. Ta interwencja chirurgiczna, polegająca na modyfikacji przewodu pokarmowego, ma na celu ograniczenie ilości spożywanego pokarmu i/lub zmniejszenie wchłaniania składników odżywczych. Operacja bariatryczna wymaga ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich oraz zmian w stylu życia, aby była skuteczna. Przed jej podjęciem pacjenci muszą przejść kompleksową ocenę kwalifikacyjną, aby upewnić się, że korzyści przewyższają ryzyko związane z zabiegiem.