Plamka żółta to kluczowa struktura oka, która odpowiada za ostrość widzenia i umożliwia dostrzeganie szczegółów. Jej zwyrodnienie, znane jako AMD (Age-related Macular Degeneration), prowadzi do stopniowego pogorszenia widzenia centralnego, co może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. Co powoduje zwyrodnienie plamki żółtej, jakie są jego objawy i jak można je leczyć? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.

Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)?

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to przewlekła choroba oczu, w której dochodzi do uszkodzenia komórek w centralnej części siatkówki, czyli plamki żółtej. To właśnie ona odpowiada za ostre widzenie, rozpoznawanie twarzy, czytanie i dostrzeganie drobnych szczegółów.

Jakie są postacie AMD?

AMD występuje w dwóch postaciach:

  • Postać sucha (zanikowa) – stanowi około 85-90% przypadków, rozwija się stopniowo i prowadzi do powolnej utraty wzroku. Dochodzi do gromadzenia się złogów (druzy), które uszkadzają komórki siatkówki.
  • Postać mokra (wysiękowa) – mniej powszechna, ale bardziej agresywna. Charakteryzuje się niekontrolowanym rozrostem naczyń krwionośnych pod siatkówką, co prowadzi do krwotoków i szybkiej utraty wzroku.

Jakie są przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej?

Dokładne przyczyny AMD nie są do końca znane, ale istnieje kilka czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania.

Co ma wpływ na rozwój AMD?

  • Wiek – choroba najczęściej dotyka osób po 50. roku życia,
  • Genetyka – osoby, których bliscy krewni chorowali na AMD, są bardziej narażone,
  • Palenie tytoniu – przyspiesza degenerację siatkówki i zwiększa ryzyko zachorowania,
  • Dieta uboga w antyoksydanty – niedobór witamin A, C, E oraz luteiny wpływa na zdrowie plamki żółtej,
  • Nadciśnienie tętnicze – może powodować problemy z krążeniem w siatkówce,
  • Nadmiar ekspozycji na światło UV – brak ochrony oczu przed promieniowaniem UV może uszkadzać siatkówkę.

okulista

Jakie są pierwsze objawy zwyrodnienia plamki żółtej?

AMD rozwija się stopniowo, dlatego pierwsze objawy mogą być niezauważalne. Na co warto zwrócić uwagę?

  • Pogorszenie ostrości widzenia, szczególnie w centralnym polu widzenia,
  • Zniekształcone lub falujące linie,
  • Trudności z czytaniem, pisaniem i rozpoznawaniem twarzy,
  • Mroczki i plamy w centralnym polu widzenia,
  • Problemy z dostosowaniem wzroku do różnych warunków oświetleniowych.

Jeśli zauważysz u siebie te symptomy, niezwłocznie skonsultuj się z okulistą, ponieważ wczesne wykrycie AMD daje większe szanse na skuteczne leczenie.

Jakie są dostępne metody leczenia AMD?

Nie istnieje metoda, która całkowicie wyleczy AMD, ale nowoczesne terapie pozwalają spowolnić postęp choroby i poprawić jakość widzenia.

Zastrzyki anty-VEGF

Zastrzyki anty-VEGF to najskuteczniejsza metoda leczenia mokrego AMD. Polegają na wstrzykiwaniu leków blokujących czynnik VEGF, który powoduje rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych w siatkówce.

Efekty:

  • Zatrzymanie postępu choroby,
  • Ograniczenie wycieków krwi i płynu z naczyń krwionośnych,
  • W niektórych przypadkach poprawa ostrości widzenia.

Laseroterapia

Laseroterapia stosowana jest głównie w mokrej postaci AMD. Zabieg polega na zniszczeniu nieprawidłowych naczyń krwionośnych w siatkówce. Najczęściej wykorzystuje się:

  • Terapia fotodynamiczna (PDT) – stosowanie specjalnego barwnika aktywowanego laserem,
  • Laser termiczny – precyzyjne niszczenie naczyń krwionośnych za pomocą ciepła.

Efekty:

  • Spowolnienie rozwoju choroby,
  • Ograniczenie dalszego uszkodzenia plamki żółtej.

Terapia farmakologiczna i suplementacja

W przypadku suchego AMD stosuje się suplementację luteiny, zeaksantyny i antyoksydantów, które mogą zmniejszyć ryzyko progresji choroby.

Zalecane składniki diety:

  • Luteina i zeaksantyna – znajdują się w szpinaku, jarmużu i marchwi,
  • Kwasy omega-3 – występują w rybach i olejach roślinnych,
  • Cynk i witaminy A, C, E – pomagają chronić komórki siatkówki.

Gdzie można odbyć leczenie i ile to kosztuje?

Leczenie AMD można przeprowadzić w klinikach okulistycznych oraz szpitalach specjalizujących się w chorobach siatkówki.

Koszt leczenia

Cena terapii zależy od wybranej metody:

  • Zastrzyki anty-VEGF: 1200–2500 zł za jeden zastrzyk, przy czym leczenie wymaga kilku podanych dawek,
  • Laseroterapia: 2000–5000 zł za jeden zabieg,
  • Suplementacja i terapia wspomagająca: 100–300 zł miesięcznie.

Niektóre zabiegi mogą być refundowane przez NFZ, ale czas oczekiwania jest długi, dlatego wielu pacjentów decyduje się na leczenie prywatne.

Dlaczego nie należy ignorować objawów AMD?

Zwyrodnienie plamki żółtej to poważna choroba, która może prowadzić do znacznego upośledzenia wzroku. Wczesne wykrycie objawów i szybkie rozpoczęcie leczenia mogą znacząco spowolnić rozwój choroby i poprawić jakość życia pacjenta.

Podsumowując, leczenie zwyrodnienia plamki żółtej wymaga odpowiedniego podejścia, w zależności od stadium choroby. Zastrzyki anty-VEGF, laseroterapia i suplementacja mogą skutecznie opóźnić rozwój AMD i pomóc zachować ostrość widzenia. Jeśli zauważasz pierwsze symptomy, skonsultuj się z okulistą – szybka reakcja może uchronić Cię przed poważnymi konsekwencjami choroby.