Rozwój medycyny i technologii sprawił, że możliwe jest obecnie wykonywanie operacji i prowadzenie leczenia, o którym jeszcze kilkanaście lub kilkadziesiąt lat nikt by nie pomyślał. Dzięki temu można skutecznie leczyć i ratować ludzi nawet w bardzo ciężkim stanie lub tych chorych na przewlekłe i często poważne choroby. Jednak zdarza się, że np. po przeprowadzonej operacji pacjent zmaga się z różnego rodzaju powikłaniami pooperacyjnymi lub innymi objawami występującymi po procesie leczenia.

Takie powikłania mogą być zwykłym zbiegiem okoliczności, ponieważ każde leczenie, operacja czy inne działanie medyczne wiąże się z większym lub mniejszym ryzykiem wystąpienia powikłań, lub skutków ubocznych. Jednak dolegliwości te mogą być również skutkiem błędu medycznego.

Czym jest powikłanie?

Z prawnego punktu widzenia, powikłania to różnego rodzaju negatywne następstwa prawidłowo przeprowadzonego zabiegu, leczenia lub innego rodzaju ingerencji w organizm człowieka. Mogą one także występować na skutek innej choroby. Powikłania są więc możliwym następstwem jakiegoś działania medycznego i za ich wystąpienie nie odpowiada osoba je przeprowadzająca.

Charakter powikłań może być miejscowy (krwawienie, zakażenie itp.) lub ogólny (zawał serca, niewydolność krążenia, niewydolność oddechowa, zakażenie układów i narządów oraz wiele innych).

Poziom ryzyka wystąpienia powikłań jest zależny od:

• wieku,
• stanu zdrowia,
• kondycji systemu odpornościowego,
• stopnia podatności na takie następstwa

i innych tego typu czynników. Ich wystąpienie wpływa zazwyczaj bardzo niekorzystnie na rokowanie choroby i jej dalszy przebieg. Ryzyko wystąpienia powikłań jest tym większe, im zabieg lub inne działanie medyczne ma bardziej inwazyjny przebieg.

Czym jest błąd medyczny?

Błąd medyczny często mylony jest z powikłaniem. Jednak w rzeczywistości określenia te są zupełnie inne i nie należy ich łączyć. O ile w przypadku powikłań, są to różnego rodzaju negatywne efekty leczenia czy zabiegu, które wystąpiły u pacjenta po prawidłowo przeprowadzonym działaniu medycznym, o tyle w przypadku błędu medycznego mówimy tutaj o pomyłce lub niedokładnym wykonaniu obowiązków przez lekarza lub innego pracownika ochrony zdrowia, czego skutkiem są powikłania. Jak widać w obu tych sytuacjach, mówimy o powikłaniach, ale ich przyczyna jest zupełnie inna.

Według literatury można wyszczególnić cztery rodzaje błędu lekarskiego.

• Błąd diagnostyczny – popełniany podczas czynności diagnostycznych takich jak badanie pulsu, odczyt danych z urządzeń medycznych lub podczas wystawiania diagnozy przez lekarza prowadzącego leczenie danego pacjenta.
• Błąd terapeutyczny – wybranie nieprawidłowego lub wadliwego sposobu leczenia pacjenta. Przykładem takiego błędu może być np. wykonanie operacji pomimo jasnych przeciwwskazań, przepisanie niewłaściwych leków lub też wdrożenie nieprawidłowej rehabilitacji.
• Błąd organizacyjny – jest on powiązany najczęściej z działaniem szpitala i polega na nieprawidłowej organizacji pracy w placówce. Przykładowo może to być np. używanie przestarzałego sprzętu, brak prawidłowego obsadzenia stanowisk pracy i wiele innych tego typu błędów.
• Błąd techniczny – popełniany bezpośrednio przez lekarzy lub inne osoby wykonujące czynności lecznicze, polegający np. na nieprawidłowym przeprowadzeniu operacji lub używaniu sprzętu medycznego w niewłaściwy sposób.

Odpowiedzialność za błąd medyczny

Jeśli przyczyną wystąpienia u pacjenta powikłań był błąd medyczny, to odpowiedzialność spada na lekarza lub inną osobę wykonującą daną czynność leczniczą. W takiej sytuacji medyk może odpowiadać za błędy za płaszczyźnie karnej, cywilnej oraz dyscyplinarnej i powinien skorzystać z porad prawnych dla lekarzy udzielanych przez kancelarię specjalizującą się w prawie medycznym. Oczywiście, aby tak się stało, musi zostać udowodnione, że lekarz podczas wykonywania swoich obowiązków popełnił błąd na płaszczyźnie diagnostycznej, technicznej lub terapeutycznej.

Jeśli występujące u pacjenta powikłanie było wpisane w ryzyko przeprowadzenia danego zabiegu lub leczenia, to nie jest to wina lekarza, że taka sytuacja ma miejsce. Odpowiedzialność za błąd medyczny spada na pracownika placówki medycznej jedynie wtedy, gdy w jasny sposób popełnił on błąd, którego skutkiem było wystąpienie określonych powikłań czy też śmierć pacjenta. W przypadku popełnianie błędu organizacyjnego bardzo rzadko odpowiadają za to lekarze. Zazwyczaj odpowiedzialność za takie zaniedbanie spada na osoby zarządzającą daną placówką medyczną.