Animacja społeczno-kulturalna jest metodą aktywizacji społecznej rozpoznawaną w praktyce pedagogicznej już od wielu lat i wykorzystywaną przede wszystkim w celu integracji społeczności, a także kształcenie jednostek, grup i środowisk przez kulturę. Animacja może być sposobem aktywizowania pewnych grup społecznych i lokalnych w czasach, które wymuszają poniekąd na ludziach indywidualizację i skupienie wyłącznie na sobie i kwestiach materialnych, nienakierowanych na społeczeństwo. Gdzie i w jakim celu wykorzystuje się animację społeczno-kulturalną w praktyce?
Animacja społeczno-kulturalna – na czym to polega?
Powstała w latach 60. ubiegłego wieku we Francji koncepcja animacji społeczno-kulturalnej powinna być rozumiana przede wszystkim jako metoda aktywizacji społecznej różnych środowisk. Choć często nakierowana jest na grupy wykluczone społecznie czy ograniczone przez swoją sytuację życiową, w rzeczywistości animacja społeczno-kulturalna może być kierowana wszędzie tam, gdzie integracja i aktywizacja społeczeństw i jednostek jest konieczna.
Jako kierunek działania, animacja społeczno-kulturalna obejmuje oddziaływania ułatwiające jednostce i grupie udział w bardziej aktywnym kulturalnie życiu, ma ułatwiać porozumiewanie się z innymi i inicjować budowanie wspólnego środowiska. Animatorom często przypisuje się rolę wychowawczą – animacja społeczno-kulturalna pośredniczy pomiędzy nowymi technikami przekazu i wartościami kulturowymi a grupami społecznymi, które są przez brak wiedzy społecznie wykluczone.
Gdzie wykorzystuje się animację społeczno-kulturalną?
Jako metoda aktywizacji społecznej, animacja stosowana jest w różnych grupach społecznych, które z jakiegoś powodu mogą czuć się wykluczone z życia społecznego i kulturowego współczesnego świata. Animacja ma pobudzać i motywować do kreatywnych działań integrujących ludzi zarówno między sobą, jak i z otaczającym ich światem. Można stosować ją więc w grupach niższej klasy społecznej, grupach dorosłych nieodnajdujących się najlepiej w rzeczywistości ludzi młodszych i bardziej obeznanych kulturowo, w grupach osób starszych, nieaktywnych zawodowo, wśród młodzieży. Animacja społeczno-kulturalna, zależnie od obranej strategii działania może poprawiać jakość życia każdej grupy społecznej, przynosząc pozytywny efekt budowania świadomego, aktywnego i zaangażowanego w życie społeczeństwa. Najczęściej spotykanym przykładem wykorzystania animacji społeczno-kulturalnej są obecnie społeczności lokalne, które w naturalny sposób powinny łączyć wspólne cele edukacyjne i kulturowe.
W jakich celach stosuje się animację społeczno-kulturalną?
Jak wynika z samej definicji i charakterystyki działań w ramach animacji społeczno-kulturalnej, metodę tę wykorzystuje się przede wszystkim w celu integracji społeczności wokół wspólnych celów i wartości, budowania partnerstw, tworzenia nowych kanałów komunikacji między jednostkami i grupami a instytucjami, a także w ramach podnoszenia wiedzy i umiejętności członków lokalnej społeczności w danym obszarze. Animacja społeczno-kulturalna ma pobudzać twórczość społeczności, rozbudowywać jej aktywność oraz wzmacniać wewnętrzną komunikację i integrację. Jako metoda psychologiczna, animacja społeczno-kulturalna nie skupia się na sztucznym wymuszaniu współpracy między grupami i jednostkami w jednym obszarze społecznym, ale buduje autentyczną potrzebę uczestnictwa w życiu społeczno-kulturalnym.
Jako cele animacji społeczno-kulturowej wykorzystywanej w różnych środowiskach wymienić można przede wszystkim edukację, nacisk na komunikację i integrację społeczną, oraz wzbudzanie chęci uczestnictwa w wydarzeniach społecznych, lokalnych i kulturowych.
Czy animacja społeczno-kulturalna niesie za sobą korzyści?
Lepsza integracja i komunikacja społeczna zawsze przynosi wymierne korzyści zarówno dla jednostek, jak i całych grup społecznych. Wykorzystanie animacji to jedynie jeden ze skuteczniejszych sposobów na pobudzenie jednostek do aktywności i współpracy na rzecz wspólnych celów. Działania, na jakie nakierowana jest animacja będą miały bezpośredni wpływ na to, czy zakończą się one sukcesem. Biorąc za przykład edukację grup, które pozostają w trudnej sytuacji braku zatrudnienia i przyuczanie ich do zupełnie nowych aktywności, korzyścią może być zwiększenie zaangażowania jednostek i różnorodności zawodowej w regionie. Czasem wystarczy, by animacja społeczno-kulturalna otworzyła ludzi na nowe perspektywy i pokazała jak wiele możliwe jest dzięki współpracy i integracji, a korzystające z programu grupy społeczne samodzielnie poradzą sobie w dalszym doskonaleniu własnej społeczności lokalnej.