Testament, służący jako forma pisemnego wyrażenia ostatniej woli zmarłego jest niezwykle ważnym narzędziem w rozstrzyganiu spraw o podział majątku. Każdy, kto posiada pewien majątek i chce przekazać go określonej osobie lub osobom po swojej śmierci powinien przygotować testament ręczny lub urzędowy, zachowując jego odpowiednią formę i procedury potwierdzające jego wiarygodność. Jak napisać testament, kto powinien go sporządzić i czy konieczne jest skorzystanie z pomocy prawnika lub notariusza podczas przygotowywania ostatniej woli?

Czy każdy powinien sporządzić testament?

Dzięki przygotowaniu testamentu jesteśmy w stanie zadecydować o tym kto odziedziczy po nas majątek na wypadek śmierci. To jedyny, zgodny z prawem sposób na przekazanie swojego majątku wybranej osobie lub osobom bez zastosowania dziedziczenia ustawowego, czyli rozdzielania spadku po zmarłym członkom jego rodziny. Na napisanie własnego testamentu warto zdecydować się niezależnie od wartości posiadanego majątku czy rodzaju pozostawianego po sobie spadku, chyba że w zupełności nie zależy nam na sposobie podziału innym, niż ustawowy.

Zgodnie z art. 944 Kodeksu cywilnego, sporządzić oraz odwołać własny testament może wyłącznie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, a więc osoba pełnoletnia, nie ubezwłasnowolniona. Prawo polskie nie przewiduje możliwości sporządzania testamentów wspólnych dla małżonków – każdy testament jest pismem osobistym zawierającym ostatnią wolę jednej osoby.

Jak powinien wyglądać testament ważny w świetle prawa?

Podstawą każdego testamentu jest wyznaczenie spadkobierców, którzy w wypadku śmierci spadkodawcy wstąpią w prawa i obowiązki zmarłego w zakresie dysponowania majątkiem. Osoba sporządzająca testament nie musi samodzielnie wyliczać składników swojego majątku ani ich wartości, choć jeśli wolą spadkodawcy jest określenie udziałów poszczególnych spadkobierców w spadku, te powinny zostać jasno wskazane. W przeciwnym wypadku następuje podział na części równe dla wszystkich spadkobierców.

Dopuszczalne formy testamentu

W polskim prawie cywilnym wskazane są dwie podstawowe formy sporządzania testamentu: forma zwykła oraz szczególna. Pierwszą dzieli się dalej na formę ręczną, urzędową oraz notarialną.

• Testament ręczny (holograficzny) jest testamentem pisemnym, sporządzanym odręcznie przez osobę rozporządzającą własnym majątkiem. Niedopuszczalne jest przygotowanie treści testamentu w formie wydruku i podpisanie go własnoręcznie lub spisanie treści przekazywanej ustnie przez inną osobę (np. dziecko czy wnuka) – cały dokument musi być spisany pismem odręcznym. Testamenty ręczne są sporządzane stosunkowo często, ze względu na ich łatwą formę przygotowania – odręczne spisanie woli nie wymaga udziału notariusza czy prawnika, choć z perspektywy zabezpieczenia się warto skorzystać z takiej opcji i skonsultować treść testamentu, aby nie popełnić błędów unieważniających dokument.
• Testament urzędowy (allograficzny) sporządzany jest przy obecności urzędnika i dwóch świadków, przy czym urzędnikiem może być wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, sekretarz gminy albo kierownik urzędu stanu cywilnego. W takim układzie ustne oświadczenie spadkodawcy jest spisywane w protokole, opatrzone datą i odczytywane spadkodawcy przy obecności świadków. Podpisy widniejące na testamencie urzędowym należą do spadkodawcy, urzędnika oraz świadków. Formę tą wykorzystuje się najczęściej w sytuacji, w której osoba sporządzająca testament nie jest w stanie spisać go samodzielnie i własnoręcznie, ale jest w pełni świadoma wyrażanej przez siebie woli.
• Testament notarialny może zostać sporządzony podobnie jak testament urzędowy, w formie aktu notarialnego i przy udziale notariusza, któremu dyktowana jest treść woli spadkodawcy. Testament notarialny powinien być sporządzony w kancelarii, ale może być też sporządzony w obecności notariusza w domu spadkodawcy, jeśli ten (np. w przypadku choroby) nie może pojawić się w kancelarii. Notariusz potwierdza tożsamość osoby sporządzającej testament oraz weryfikuje, czy osoba ta jest zdolna do rozporządzania swoim majątkiem świadomie.

Przygotowanie testamentu z pomocą prawnika lub notariusza

Choć nie zawsze konieczne jest przygotowanie testamentu z pomocą notariusza lub prawnika, dla osób chcących właściwie rozporządzać swoim majątkiem i przekazać go na wypadek śmierci w ręce określonych spadkobierców warto jest skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej we Wrocławiu. Prawnik lub notariusz zadbają o zachowanie prawidłowej formy testamentu, a co za tym idzie, jego moc prawną. Jeśli testament zostanie sporządzony ręcznie, bez późniejszej weryfikacji prawnika, po śmierci może okazać się, że nie był przygotowany prawidłowo i nie może zostać uznany za dokument wiążący.